3/1/12

352 days. 22 hours, 10 minutes, 25 seconds...

Καλή χρονιά λοιπόν! Το 2011 έφυγε όπως και τόσα εκατομύρια έτη πριν από αυτό και έδωσε την θέση του στο 2012. Εκτός από νέα χρονιά, πολλοί πιστεύουν ότι το 2012 θα είναι και η τελευταία, σύμφωνα με την προφητεία ενός εξαφανισμένου εδώ και αιώνες πολιτισμού. Ας αγνοήσουμε λοιπόν την πιθανότητα η πρόβλεψη αυτή να οφείλεται σε απλό τεχνικό λάθος (πχ καταστροφή του εν λόγω πολιτισμού πριν προλάβει να εκδώσει την ''νέα έκδοση'' του ημερολογίου, με αποτέλεσμα το 2012 να εμφανίζεται ως το τέλος του κόσμου). Ας υποθέσουμε ότι όντως στη μια και δεκατρία λεπτά της εικοστής πρώτης Δεκεμβρίου μια πρωτοφανής καταστροφή θα εξαφάνιζε τον κόσμο έτσι όπως τον ξέρουμε.

Έχεις λοιπόν κάτι λιγότερο από ένα χρόνο ζωής. Θα συνέχιζες να ζεις την ζωή σου όπως τώρα; Θα ανησυχούσες για τα ίδια πράγματα; Θα είχες τις ίδιες προσδοκίες από την κάθε μέρα; Τι θα έλεγες στα άτομα που αγαπάς; Θα μου πεις, όλα αυτά είναι θεωρητικά. Ο κόσμος θα συνεχίσει να υπάρχει και το 2013 κι εσύ θα σκέφτεσαι την εσχατολογική παράνοια του 2011 και γελάς. Η ερώτηση είναι: πώς ξέρεις ότι θα είσαι εδώ για να γελάς;

Αυτή είναι και η ουσία του προβλήματος: νομίζουμε ότι θα ζήσουμε για πάντα. Από την τρυφερή παιδική ηλικία, αναγκαζόμαστε να στερηθούμε το παιχνίδι, την χαρά της ανακάλυψης, την ανεμελιά ώστε να αγωνιστούμε για το μέλλον μας. Η μάθηση γίνεται υποχρέωση και η χαρά της ανακάλυψης και του παιχνιδιού καταπιέζεται ώστε να το παιδί να μπει στο καλούπι της ''πραγματικής ζωής''.

Η διαδικασία αυτή συνεχίζεται στην εφηβία, όπου ο νέος άνθρωπος καλείται να γνωρίσει το σώμα του και να κατανοήσει πρωτόγνωρα συναισθήματα. Κι εδώ όμως έρχεται το καθήκον και η υποχρέωση. Πού θα βρεθεί χρόνος για έρωτα, όταν πρέπει να μελετήσεις για να μπεις στο πανεπιστήμιο; Άλλωστε, η αξία του ανθρώπου φαίνεται από τις επιτυχίες του, η αποτυχία δεν είναι αποδεκτή, πρέπει να αγωνιστείς και να ανταγωνιστείς τους άλλους για μια θέση σε αυτό τον κόσμο, κανείς δεν θα σου χαρίσει τίποτα.

Και αφού ενηλικιωθείς, τα πράγματα γίνονται λίγο πιο περίπλοκα: σε περίπτωση που πέρασες στο πανεπιστήμιο, ως ακαδημαϊκός πολίτης είσαι υποχρεωμένος να συναγωνιστείς τους συναδέρφους σου για τους καλύτερους βαθμούς τα καλύτερα μεταπτυχιακά, τις καλύτερες υποτροφίες. Πώς λοιπόν θα βρεις χρόνο για να ακολουθήσεις τα δικά σου ενδιαφέροντα, επιστημονικά και μη;

Αλλά και όταν θα χρειαστεί να εργαστείς, θα έχεις την πολυτέλεια να ασχοληθείς με κάτι που σου δίνει χαρά; Η εργασία υπάρχει πρωταρχικά ως μέσο απόκτησης χρημάτων και δεν έχουμε την πολυτέλεια να είμαστε επιλεκτικοί. Άλλωστε χωρίς χρήματα, πώς θα αποκτήσεις την τηλεόραση, το καινούριο αυτοκίνητο, τα ρούχα και ότι άλλο χρειάζεσαι για να γίνεις ευτυχισμένος;

Στις σχέσεις μας με τους άλλους επίσης κυριαρχεί η αναβλητικότητα. Χρειάζεται χρόνος, λένε, για να καταλάβεις ποιος είναι ο άλλος. Η αγάπη, σε όποιο επίπεδο και αν αναφέρεται, φιλική, ερωτική ή ότι άλλο, δεν δίνεται από την μια μέρα στην άλλη. Είναι ένα παιχνίδι γύρων και ανταπόδοσης, όπου δίνεις ένα ελάχιστο μέρος του εαυτού σου, περιμένοντας από τον άλλο να κάνει την επόμενη κίνηση, με προσμονή αλλά και επιφυλακτικότητα χωρίς να ανοίγεσαι, χωρίς να δίνεις παραπάνω από όσο παίρνεις. Πώς θα μπορέσεις να πεις ''σ'αγαπώ'' όταν ο άλλος ισως δεν ανταποδώσει; Πώς θα εμπιστευτείς όταν υπάρχει ο κίνδυνος να πληγωθείς; Άλλωστε υπάρχει χρόνος να δοκιμάσεις τον άλλο, να περιμένεις να ανοίξει αυτός τα χαρτιά του.

Και αυτό λοιπόν είναι το πρόβλημα: δεν υπάρχει χρόνος. Φτάνει κάποια στιγμή που θα συνειδητοποιήσεις ότι ο χρόνος σου τελειώνει και θα κοιτάξεις πίσω. Εκεί τίθεται και το σημαντικότερο ερώτημα: Άξιζε; Ήταν λοιπόν το απολυτήριο, το πτυχίο, τα χρήματα και όλα τα άλλα πράγματα που θεωρούσες σημαντικά αρκετό αντάλλαγμα για τις στιγμές που έχασες για να τα αποκτήσεις; Άξιζε να κάνεις πίσω, να φυλάγεσαι από τους άλλους, να καταπιέζεις τον εαυτό σου στα πρότυπα της κοινωνίας απλά και μόνο για να μην πληγωθείς;

Τελικά, ίσως ο μόνος λόγος που οι άνθρωποι δεν βλέπουμε τι είναι πραγματικά σημαντικό για εμάς είναι ότι δεν αντιλαμβανόμαστε το απλούστερο και ίσως το μόνο αναμφισβήτητο γεγονός της ζωής: ότι κάποια στιγμή τελειώνει. Αν μάλιστα μελετήσει κανείς την ιστορία του ανθρώπου, θα δει ότι οι περισσότερες μυθολογίες είχαν προβλέψει ''το τέλος του κόσμου''.

Μήπως λοιπόν ο σκοπός των μύθων αυτών είναι να μας θυμίζουν ότι δεν θα ζήσουμε για πάντα και να μας επιτρέπουν να επαναπροσδιορίζουμε τις προτεραιότητές μας; Άλλωστε, μπορεί κανείς να δει τη ζωή σαν ένα πίνακα ζωγραφικής: το μήκος και πλάτος του είναι περιορισμένο, είναι στο χέρι μας όμως να της αποδώσουμε το βάθος που της αξίζει.